Welkom

Hartelijk welkom op de website van MeerTaal. MeerTaal is een inspirerend en onafhankelijk tijdschrift over taal in het basisonderwijs. Het richt zich op taaldidactiek in de breedste zin van het woord. MeerTaal biedt een mix van theorie en praktijk, bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het primair onderwijs: leraren, taalcoördinatoren, directies en pabo-studenten en -docenten.

Bekijk alle Taal = Meer

Word abonnee

Bekijk hier de opties

Redactie

Neem contact op met de redactie

Literaire leesgesprekken voeren in de Boekenclub!

Alle leerlingen van de groepen 5 en 6 van bs. D’n Bogerd in Geldermalsen komen eenmaal per maand bij elkaar als boekenclub. Vanuit Bibliotheek Rivierenland begeleidt de auteur deze boekenclub met als doel het leesplezier van de kinderen te vergroten. De hele groep leest hetzelfde boek en daarna bespreken ze in groep...

Taalonderzoek in de praktijk

Frederike Groothoff promoveerde in Utrecht op een proefschrift over tweedetaalverwerving bij pas aangekomen migrantenkinderen in de kleuterleeftijd. Daarvoor vergeleek ze de omstandigheden en effecten op speciale nieuwkomersscholen en op reguliere scholen. Daaruit kwamen wel verschillen, maar die waren niet alleen p...

Effectief werken aan leesbegrip en leesmotivatie: het moet en het kan!

In september verscheen het actieplan Effectief onderwijs in begrijpend lezen – acties voor beter leesbegrip en meer leesmotivatie. Wat is er te leren van basisscholen die dit al anders aanpakten? Daaruit blijkt onder meer dat thematisch werken een kader geeft voor het lezen, waardoor kinderen dit als betekenisvol er...

Doen

De kracht van de Boekenzoeker

Op basisschool Het Groene Hart in Zuidwolde is twee dagen per week de Boekenzoeker actief. Zij is uitgerust met een lampje, een boekenhoed, een letterjas, en veel kennis over boeken en leesplezier. Zij kreeg voor deze aanpak een Innovatieprijs. Als Boekenzoeker ondersteunt ze het team, maar is vooral met kinderen in...

Doen

Digitale uitstapjes bij het voorlezen in nieuwkomersgezinnen

Via vijf ‘uitstapjes’ worden kinderen en hun ouders betrokken bij kinderboeken. Dat loopt van het kaft van een boek interpreteren en herkennen, via filmpjes op YouTube bij informatieve boeken en later bij inmiddels bekende prentenboeken, en het thuis bekijken en beluisteren als luisterboek, waarmee ook een gesprek o...

Weten

Nog meer taal

Nieuwe publicaties over lezen, een kindertekst over corona en de signalering van het Tijdschrift Taal.

Redactioneel

Van de redactie

Over de ervaring met een cursus over het verbeteren van publieksgerichte teksten.

Praten honderduit

Naar aanleiding van het in 2019 gepubliceerde peilingsonderzoek van de Inspectie van het Onderwijs over mondelinge taalvaardigheid beschrijven de auteurs de noodzaak van gerichte aandacht van leraren voor de ontwikkeling van de mondelinge taalvaardigheid van hun leerlingen. Zij pleiten er o.a. voor om kinderen meer ...

Columns

Het taaltalent van Carola Schouten

Het taaltalent van Carola Schouten wordt belicht, met o.a. de herinneringen van haar leraar in groep 7/8 van de school in Waardhuizen (NB).

Praktijkonderzoek

Schrijftandem – per twee aan de slag met schrijfstrategieën!

Het schrijven van teksten vinden Vlaamse leerlingen aan het eind van het basisonderwijs lastig. De auteur heeft in haar promotieonderzoek vanuit de Universiteit Gent geprobeerd hieraan iets te veranderen. Zij koos voor twee opties: instructie en samenwerken in tweetallen.

Columns

Column ouder

Moeder vertelt over haar zoontje die de diagnose ‘TOS’ kreeg, zonder dat duidelijk was wat dit bij hem specifiek inhield. Met goede deskundige ondersteuning binnen het sbo blijkt hij nu die achterstand aardig in te lopen.

Doen

Creativiteit in het (taal)onderwijs laat geen potentieel onbenut

De auteurs vinden creativiteit noodzakelijk voor de ontwikkeling van kinderen. Daarom ondersteunen ze op eigen wijze scholen bij het uitvoeren van creatieve projecten die aansluiten bij het curriculum. Goed onderwijs daagt kinderen uit zich creatief en daarmee ook talig te ontwikkelen. Dit artikel beschrijft waar je...

Column leraar

De auteur geeft een inkijkje hoe ze vanuit het thema ‘omgaan met elkaar’ met haar groep aandacht besteedt aan het verschil tussen feiten en meningen. Zij constateert dat de leerlingen actief bezig zijn en het jammer vinden om te moeten stoppen aan het eind van de lestijd.

Doen

Taal = meer

Opmerkelijke taalaspecten die kinderen uitnodigen daarmee aan de slag te gaan: slechte slogans, wel of niet aan elkaar schrijven, letterlijk of figuurlijk bedoeld, straatpoëzie en soortnamen die zijn gebaseerd op de (achter)naam van een persoon.

Columns

Column taalspecialist

Auteur beschrijft haar zoektocht naar manieren die essentieel zijn om lezen plezierig en effectief te maken, zodat leerlingen geen angst of afkeer voor teksten oplopen.

Over het voeren van Griffelboeken. Inzichten over leesonderwijs verzameld op de netwerkdag van het Landelijk Netwerk Taal

Diverse presentatoren gaven aandacht aan aspecten van lezen, zoals de in Vlaanderen uitgeprobeerde eetbare verpakking van gedichtjes, het toepassen van de drie stappen van close reading op Donald Duck-strips, het belang van het door leraren introduceren en/of voorlezen van juist bij hun leerlingen nog onbekende boek...

Doen

Taaltekeningen: tekenen om iets te vertellen

Kleuters vertellen tijdens een bijschrijfgesprek over hun eigen ervaring aan de leraar en die schrijft er, in overleg, de tekst onder. Voor leerlingen die het nog niet lukt om een herkenbare tekening op papier te zetten, is het fijn dat ze hun verhaal wel kunnen vertellen. Als het dan wordt opgeschreven door de lera...

Praktijkonderzoek

Taalonderzoek in de praktijk: Annerose Willemsen en Rianne van Rooijen

Annerose Willemsen promoveerde op een proefschrift over haar analytische observaties van het effect van klassengesprekken over de informatieve teksten in geschiedenismethoden. Uit de literatuur bleek niet specifiek genoeg hoe leraren zo’n gesprek moesten uitlokken en zo faciliteren dat het tot verdieping van de kenn...

Leestoetsen en hun betekenis voor het onderwijs. Betekenis en inzet van de AVI-toetsen

In een tweeluik bespreken Anneke Smits en Erna van Koeven de DMT (vorige nummer) en de AVI-toetsen (dit nummer) en beschrijven ze hoe deze leestoetsen zo ingezet (of juist achterwege gelaten) kunnen worden dat ze de leesontwikkeling niet schaden, maar een zinvolle bijdrage leveren aan het goed leren lezen. AVI heeft...

Boeken beleven en bevatten – de lerarenopleider als leesbevorderaar.

Welke boeken maken indruk op pabo-studenten? Deze vraag hebben de auteurs aan 347 studenten van Hogeschool KPZ gesteld. In dit artikel beschrijven ze wat de voorkeuren van studenten zeggen over deze aankomende leesbevorderaars en wat deze informatie betekent voor het curriculum op de pabo. Hun conclusie is dat in ie...

Doen

Nieuwkomers – Moedertaal op een voetstuk

Vanuit de ervaringen op haar Middelburgse school beschrijft de auteur hoe belangrijk het erkennen van de moedertaal van de leerlingen blijkt te zijn. Het bevordert niet alleen hun taalontwikkeling in zowel de eigen moedertaal als in het Nederlands, maar geeft hen ook een gevoel van veiligheid, wat ook hun integratie...

Weten

Nog meer taal

Signalering van enkele verschenen boeken:
Carolien Frijns: De vliegtuigklas – een literair-professionele gids over taal en onderwijs
Dolf Janson: Op zoek naar betekenissen via letters en klanken – aanvankelijk lezen dat vanaf het begin gericht is op de betekenis achter de woorden.

Een kindertekst en opmerkelijk taal...

Redactioneel

inhoudsopgave jaargang 7 nummer 1

Redactioneel

redactioneel

ervaringen van de hoofdredacteur...

Meer halen uit de schoolbibliotheek – werken aan een levende leescultuur.

De bibliotheek op school is op steeds meer basisscholen aanwezig. De vraag is echter of dit leidt tot meer leesplezier en de motivatie om ook buiten de school meer te lezen. Hierin spelen drie factoren een cruciale rol: 1. De afstemming van de collectie op de interesses van de leerlingen op die school; 2. de rol van...

Columns

Het taaltalent van… Bauke Mollema

Bauke Mollema blijkt behalve veel te fietsen, ook veel te lezen, ook tijdens de Tour de France.

Leestoetsen en hun betekenis voor het leesonderwijs - Betekenis en het gebruik van de DMT

Leestoetsen hebben volgens de auteurs slechts een marginale rol bij het goed leren lezen. In dit eerste van twee artikelen gaat het vooral over de functie van de DrieMinutenToets (DMT). Die functie is beperkt en als daaraan een grotere rol wordt toegekend is het effect op de leesvaardigheid en het leesplezier juist...

Columns

Kinderen enthousiasmeren voor lezen geeft veel voldoening

Als ouder een stimulerende rol spelen bij de leesbevordering bij kinderen kan thuis, maar ook bij de Bibliotheek op school, zoals deze ouder beschrijft.

Meertalige didactieken: verrijkend voor elke leeftijd - De meerwaarde van meertalige didactieken voor het taalonderwijs

Meer talen een plek in de klas geven, leidt tot een positieve attitude ten opzichte van andere talen, wat het leren van vreemde talen bevordert. Leerlingen leren de wereld buiten hun eigen taalgrenzen verkennen, ze worden geprikkeld om nieuwe talen te leren en ze worden gevoeliger voor de parallellen tussen verschil...

Columns

Pubergrapjes

In deze column beschrijft een leraar van groep 7/8 hoe haar leerlingen met de begrippen letterlijk en figuurlijk aan de haal gaan.

Doen

Taal = meer

Vier talige opdrachten voor leerlingen:
- over de betekenis en de verwantschappen van het woord varen,
- raadseltaal, zoals je dat in cryptogrammen tegenkomt,
- het vinden van een passende verzamelnaam, net als bij breuken die gelijknamig moeten worden,
- de functie en de plek van komma’s.

Columns

Taal voor het leven!

In deze column van een taalspecialist bij een begeleidingsdienst beschrijft zij hoe bepalend bezig zijn met taal blijkt voor haar werkplezier.

Schrijven betekenisvol maken door formatieve evaluatie

In het streven het schrijfonderwijs betekenisvol te maken en de leerlingen zich daarbinnen eigenaar te laten voelen heeft het team van Het Rastholt in Hoogeveen gekozen voor de cyclus van formatieve evaluatie om dit te realiseren. Op basis van de ervaringen met deze vijf stappen geven zij tips voor andere teams dit ...

Doen

Schoolbreed hetzelfde thema!

Op sbo-school De Windroos in de Nijmeegse wijk Lindenholt werken ze vanuit de principes van ontwikkelingsgericht onderwijs schoolbreed aan thema’s waarbij ze taal en wereldoriëntatie met elkaar verbinden en een rijke variatie aan actieve werkvormen hanteren.

Praktijkonderzoek

Taalonderzoek in de praktijk: Inger van Gennep en Stiene Prinsen

Uit het praktijkonderzoek van Van Gennep bleek dat ondanks het belang van de beheersing van algemene en meer specifieke (school)taal bij rekenen-wiskunde, leraren onvoldoende aandacht hadden voor zowel begrip van die taal, als voor het zelf gebruiken van die taal door de leerlingen.
Uit het praktijkonderzoek van Pri...

Een sterk leesbeleid op elke school: van le(r/v)ensbelang!

Zowel in de voorstellen van de Taalraad Begrijpend Lezen als in het onlangs verschenen advies Lees! Een oproep tot een leesoffensief wordt de oproep gedaan om ervoor te zorgen dat elke school een duurzaam leesbeleid heeft. Wat daaronder moet worden verstaan en hoe dat tot stand kan komen, beschrijft Vansteelandt.