Welkom

Hoe maak je leerlingen nieuwsgierig en hoe zet je ze aan het denken? Dat kan met taaldenkgesprekken: leerlingen doen actief mee, denken actief mee en praten actief mee, en al doende worden ze taalvaardiger en denkvaardiger. Hoe voer je als leerkracht zo’n taaldenkgesprek? En kan dat met álle leerlingen? Aan de hand ...

Van ieder kind een enthousiaste lezer maken; dat is wat we het liefste zouden willen. Maar niet ieder kind is intrinsiek gemotiveerd om te lezen. In dit artikel legt Anneke Bemer uit waarom dit geen probleem hoeft te zijn en biedt zij handvatten om leerlingen die niet intrinsiek gemotiveerd zijn, tóch een goede lees...

Elke leerling is meertalig, want iedereen spreekt verschillende talen of taalvarianten. Meertaligheid is een realiteit en een doel in het onderwijs; je kunt er niet omheen. Maar vaak wordt nog de vraag gesteld: alleen Nederlands in de klas, ja of nee? In dit artikel worden best practices van basisscholen besproken d...

Het kan erg frustrerend zijn als je veel tijd hebt besteed aan het geven van feedback en leerlingen lijken er niet veel van te leren. Hoe geef je feedback waar een leerling echt iets aan heeft? Monica Koster en Meike Korpershoek hebben hiervoor een stappenplan ontwikkeld. Aan de hand van een voorbeeld laten ze zien ...

Mirjam Bloema deed in opdracht van Humanitas Groningen onderzoek naar de mogelijkheden van meertalig voorlezen. In dit artikel schrijft ze samen met Josje van der Linden en Joana Duarte over de positieve effecten daarvan en over de manier waarop je meertalig (voor)lezen een plek kunt geven in het onderwijs.

De schoolvakantie nadert. Ook dit schooljaar was er weer veel te doen over de kwaliteit van het onderwijs. De leesvaardigheid, schrijfvaardigheid en mondelinge taalvaardigheid van de leerlingen gaan achteruit, leerlingen lezen überhaupt geen (Nederlandse) boeken meer, enzovoort, enzovoort. Het onderwijs krijgt de sc...

Lezen is een belangrijke sleutel tot succes in het onderwijs en in de samenleving: veel informatie moet via lezen geleerd en verwerkt worden. Lezen is daarom ook een van de basisvaardigheden waaraan in het onderwijs veel tijd wordt besteed. Maar hoe is het gesteld met de leesvaardigheid van leerlingen in het (specia...

Stichting Lezen organiseert dit jaar alweer voor de twaalfde keer de Pabo Voorleeswedstrijd. In dit artikel vertellen Joost Maes en Inouk Boerma hoe hun opleidingen de voorleeswedstrijd organiseren en hoe ze studenten daarbij betrokken weten te krijgen en te houden.

Honderdduizenden kinderen in ons taalgebied horen thuis niet alleen maar Standaardnederlands, maar ook een van de vele dialecten en streektalen die in Nederland en Vlaanderen bestaan: Twents, Limburgs, West- Vlaams of Zeeuws bijvoorbeeld. Die vorm van meertaligheid wordt soms vergeten in ons onderwijs, terwijl erop ...

Marta (10 jaar) gaat om de week op zaterdagochtend naar de Poolse School in Eindhoven, waar zij les krijgt in de Poolse taal. Ze leert er lezen en schrijven in haar moedertaal en volgt deze lessen met veel plezier. Naast reguliere basisscholen zijn er – vaak in het weekend of na schooltijd – naar schatting meer dan ...

Iedere kleutergroep heeft wel één of meerdere nieuwkomers in de klas. Kleuters die dezelfde ontwikkelingsfase doormaken als hun klasgenoten, maar hun taal tot nu toe hebben ontwikkeld in een andere taal dan het Nederlands. Aan jou als leerkracht de taak om hierop in te spelen. Marlien de Koning laat zien hoe de nieu...

In een taaldenkgesprek daagt de leraar leerlingen uit om mee te doen, mee te denken en mee te praten. Ook in een groep nieuwkomers bevatten is dat heel nuttig, want zo’n gesprek bevat alle noodzakelijke ingrediënten voor taalverwerving: sociale interactie met rijk taalaanbod en uitgedaagde taalproductie.

Het was ons niet ontgaan dat onze dochter Julia een goed stel hersenen heeft. In de kleuterklas las ze al dikke sprookjesboeken. Graag en veel lezen werd haar katalysator. Het zorgde voor een enorme woordenschat en kennis, want alle informatie lag binnen handbereik.

Taalgericht vakonderwijs wérkt, dat weten we. Maar waarom eigenlijk? Dat hangt samen met hoe onze hersenen werken. In dit artikel gaan

Sander Scholten en Willemijn Zwart met elkaar in gesprek en laten ze zien hoe je neurolinguïstische inzichten kunt toepassen in je lessen.

Kinderen met een andere thuistaal dan het Nederlands kunnen niet altijd goed meedoen met zaakvaklessen wanneer ze het Nederlands niet genoeg beheersen. In een internationaal onderzoek naar inclusief natuur- en techniekonderwijs is onderzocht wat leerkrachten kunnen doen om meertalige leerlingen actief bij zulke less...

Hoewel meertaligheid in het onderwijs een thema is dat vaak geassocieerd wordt met anderstalige kinderen, is het thema relevant voor elk kind. Kinderen groeien immers op in een meertalige samenleving: met talen van migranten en expats, maar ook met Fries en vele streektalen. Om kinderen goed op deze meertalige reali...

Meer talen een plek in de klas geven, leidt tot een positieve attitude ten opzichte van andere talen, wat het leren van vreemde talen bevordert. Leerlingen leren de wereld buiten hun eigen taalgrenzen verkennen, ze worden geprikkeld om nieuwe talen te leren en ze worden gevoeliger voor de parallellen tussen verschil...

Van den Branden benoemt drie uitdagingen voor het taalonderwijs in de basisschool:
1. Actualiseer het curriculum en baseer doelen en inhouden op wat kinderen in de 21e eeuw met taal moeten kunnen doen. 2. Baseer de didactiek op wat wetenschappers in de 21e eeuw weten over krachtig taalonderwijs en maak je taalonderw...

3000 kinderen kregen een kennismakingsles Nederlandse Gebarentaal, een van onze inheemse talen. Het enthousiasme van leerlingen en leraren kwam door nieuwsgierigheid en het besef dat deze vaardigheid bijdraagt aan een meer inclusieve samenleving. Hoe jonger je een taal leert, hoe minder moeite dat kost en het werkt ...

Zoeken vraagt niet alleen voorbereiding, maar botst vaak ook met de betrouwbaarheid, de leesbaarheid en de geschiktheid van de gevonden bronnen. Via zeven stappen kunnen kinderen dat informatief zoeken zich eigen maken. Gebruik maken van betrouwbare bronnen, is dan een essentieel onderdeel in dat leerproces. Wikikid...

De verhalen van kleuters zijn niet altijd goed te volgen en lang niet allemaal vertellen ze uit zichzelf en met gemak. Ze zijn soms verlegen, onzeker, beheersen de taal onvoldoende of hebben last van een combinatie daarvan. Maar álle kleuters hebben iets te vertellen, laten Hieke van Til en Marian Bruggink in dit ar...

In Turkije was Selin de beste van haar klas, maar in Nederland, waar ze nu vier maanden woont, lijkt het alsof ze niets meer weet. In Turkije blaakte ze van het zelfvertrouwen, maar nu kost bijna alles haar moeite en maakt ze veel fouten. Daarom kiest ze er liever voor om niets te zeggen. Het is haar beurt om voor t...

Tijdens eerdere stages merkte Leonie Takens dat leerlingen niet altijd gemotiveerd waren om te lezen. Ook in haar LIO-klas op het speciaal basisonderwijs viel dit op. In dit artikel beschrijft ze hoe ze onderzoekend leesonderwijs heeft ingezet om de leesmotivatie te verhogen in haar SBO-klas. 

Kindcentrum Rijpelberg in Helmond heeft een zogenaamde Taalvriendelijke Bibliotheek: een op maat gemaakte meertalige boekencollectie als onderdeel van de Bibliotheek op school, die werd samengesteld, geïnstalleerd en gepresenteerd door de leesmediacoach van Bibliotheek Helmond-Peel. Wat beweegt een school om anderst...

‘Poëzie is de kunst om de zee in een glas te vangen,’ zei Italo Calvino. Woorden worden weggelaten, emoties toegevoegd en de lezer wordt vol verwondering meegezogen in de gedachten van de schrijver. Ook leerlingen gun je die verwondering. In dit artikel geeft Karin Versloot handvatten voor poëzieonderwijs; van gedic...

Worden leerlingen later betere schrijvers als ze al vroeg allerlei tekstsoorten leren schrijven? Zeer zeker! Sterker nog, ook de motivatie om te leren lezen neemt toe. In dit artikel laten Jantien Dhont en Mariëtte Hoogeveen aan de hand van de lessenserie Schrijven met peer response en instructie in genre-kennis zie...

SLO ontwikkelde een leerlijn met begrippen voor taalbeschouwing. De leerlijn bestaat uit een geordende set begrippen die kennis over taal uitdrukken. Met die begrippen kun je met je leerlingen praten over taal en taalgebruik. Bart van der Leeuw en Mariëtte Hoogeveen leggen uit hoe je met deze leerlijn het domein taa...

Dit motto is de drijfveer achter ons leesoffensief op de Marnix Academie in Utrecht. Geïnspireerd door de leescirkel van Aidan Chambers helpen wij studenten bij het selecteren van de juiste boeken door boekpromoties als start van ieder taalcollege. Ook hebben we een Fantastische 50 tiplijst met boeken waarvan studen...

Het thema van de kinderboekenweek 2023 is Bij mij thuis, en het boek Het kleine huis bij de rivier (vanaf ongeveer 9 jaar) past daar heel goed bij. Het laat een rijkdom zien aan zorg, liefde en opvattingen van drie naast elkaar wonende generaties van de familie Van Rijn. Als door een ongeluk een van de huisjes insto...

Ik ben de trotse vader (38) van drie lieve jongens. Naast vader ben ik meester in de rechten en meester op de basisschool. Gedurende mijn 13-jarige directeurschap heb ik mij breed ontwikkeld op verschillende terreinen. Ik ben mij bewust van het belang van goed onderwijs, het effect van een (taal)rijke leeromgeving, ...

Vanuit recente inzichten uit de literatuur heeft SLO in samenwerking met leraren een aantal lesactiviteiten ontwikkeld waarin meertaligheid centraal staat. De eerste lesactiviteit is al gratis te downloaden. Eind januari vind je ze allemaal op het vakportaal Nederlands van SLO: nederlands.slo.nl.

In deze column van een taalspecialist bij een begeleidingsdienst beschrijft zij hoe bepalend bezig zijn met taal blijkt voor haar werkplezier.