Welkom

Ik zit extra vroeg op de fiets naar school. Heb ik aan alles gedacht? Vandaag hebben we een studiedag, geheel in het teken van taal. Samen met de bovenschoolse taalspecialist heb ik vanuit mijn rol als taalcoördinator deze studiedag goed voorbereid. Ik ben er klaar voor om ons taalaanbod kritisch te bekijken, maar s...

Leerlingen gemotiveerd krijgen voor schrijven is een hele kunst. Dat vraagt om voldoende tijd voor leerlingen om echt goed met een schrijfopdracht aan de slag te kunnen gaan. Basisschool De Brug werkt met schrijfweken, een mooie manier om ruimte te creëren voor effectief schrijfonderwijs met als resultaat gemotiveer...

Tweederde van de pabodocenten vindt hun studenten niet voldoende competent in leesbevordering. Toch moeten deze aanstaande leraren straks hun leerlingen warm maken voor lezen. Wij interviewden pabodocent Marieke Deinum, pabostudent Marla Drenth en projectleider van Stichting De Schoolschrijver Annemarie Heuts over h...

Kinderen die op jonge leeftijd de ruimte krijgen om spontaan te spellen, ontwikkelen later sterkere lees- en spellingvaardigheden. Al vanaf 2,5 jaar laten kinderen spontane spelling zien door ‘alsof’ te schrijven en lezen in hun spel. Hoe herken je deze uiting van beginnende geletterdheid? En op welke manier kun je ...

“Mogen we vanmiddag een spelletje doen?” roept Safae. “Nee, we gaan eerst begrijpend lezen”, antwoordt de meester. “Alwéér begrijpend lezen?” roept Ymar zuchtend. Dit is de realiteit op veel Nederlandse basisscholen. Uit onderzoek weten we dat veel Nederlandse kinderen niet graag lezen. Spelletjes doen en gamen zijn...

We zien steeds meer scholen die voor het bevorderen van leesbegrip werken met zelfgekozen, rijke teksten. Veel leerkrachten geven echter aan dat ze het lastig vinden om leesactiviteiten zo te ontwerpen dat ze óók bijdragen aan de technische leesontwikkeling van leerlingen. In dit artikel vind je houvast om leerlinge...

Jonge kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong worden nog steeds vaak over het hoofd gezien. Hoe kunnen we deze kinderen eerder herkennen en dus beter begeleiden? Leonieke Boogaard legt dat uit in dit artikel en geeft daarbij allerlei praktische tips.

Lindai Boogerman draagt haar jarenlange ervaring met poppenspel voor kinderen over aan leerkrachten. Zij leren en ervaren dat de inzet van poppen veel effect kan hebben op kinderen.  Lucienne Rijks interviewde haar hierover. Hoe kun je de poppen inzetten? Welk effect heeft dat en welke tips heeft zij voor leerkracht...

Het is augustus en 20 kinderen starten met groep 5. Een nieuwe juf, een nieuw lokaal, de muren zijn nog kaal. De meeste van deze kinderen lezen niet graag zelfstandig en zitten nog niet op E4, een enkeling is al iets verder. Toch kiest leerkracht Patty Roos voor het boek Lampje als de krachtlijm die alles verbindt i...

Suzanne Bogaerds-Hazenberg promoveerde op 5 juni 2023 aan de Universiteit Utrecht met haar onderzoek naar effectief leesonderwijs op de basisschool. Kan aandacht voor tekststructuur positief bijdragen aan de leesvaardigheid van leerlingen?

Tekstloze prentenboeken zijn bijzondere prentenboeken. Ze bevatten geen of nauwelijks tekst en de lezer moet zelf de verhaallijn construeren. De boeken hebben vaak prachtige illustraties. Het zijn kunstwerken om alleen of samen in alle rust naar te kijken, van te genieten en over te praten. Het grote voordeel van di...

Tegenwoordig communiceren we voornamelijk digitaal. We sturen elkaar appjes, we schrijven mails en lezen en schrijven teksten op de computer. Toch staat handschriftonderwijs in groep 3 en 4 nog steeds op het rooster. Is dit een erfenis uit het verleden waar we beter afscheid van kunnen nemen of is het aanleren van e...

Met een heus taartmomentje op de netwerkdag van het Landelijk Netwerk Taal en een mooi nieuw nummer sluiten we ons jubileumjaar feestelijk af. Het thema van deze netwerkdag was kansengelijkheid en hoe actueel is de naam van ons tijdschrift nog steeds: meer taal = meer kansen. Alles is immers taal. Taal maakt dat je ...

promoveerde op 17 februari 2023 aan de Universiteit Utrecht met zijn onderzoek naar het tekstbegrip van vwo-leerlingen. Hij formuleerde aanbevelingen die ook voor het basisonderwijs belangrijk kunnen zijn.

Het zal niemand ontgaan zijn dat er in de afgelopen jaren veel beweging is op het gebied van emancipatie door bijvoorbeeld Black Lives Matter, feminisme en aandacht voor gelijke kansen voor LHBTIQ. In het boek Avonturen van de dappere ridster heb ik een wereld gecreëerd waarvan ik hoop dat die ooit werkelijkheid wor...

In stamgroep 1a/2a van Kindcentrum De Vuurvogel in Assen werkt juf Ria Rozema met het boek Maar eerst ving ik een monster van Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer. Ze gebruikt daarbij een kamishibai (een verteltheatertje) om het verhaal de eerste keer met veel interactie te introduceren. Voor Ria is het werken met de kam...

In Nederland wordt op verschillende plaatsen volop gewerkt aan een leesoffensief, waarbij verschillende instellingen samenwerken om de leesvaardigheid onder jongeren te verbeteren. Onze benedenburen in België zijn vorig jaar al gestart met een brede aanpak van leesontwikkeling: Mechelen Leesstad. Een Hogeschool, de ...

Lidy Peters vertelt op welke manieren je de thuistaal van leerlingen in het onderwijs kunt inzetten, en waarom dat belangrijk is.

Frederike Groothoff promoveerde in Utrecht op een proefschrift over tweedetaalverwerving bij pas aangekomen migrantenkinderen in de kleuterleeftijd. Daarvoor vergeleek ze de omstandigheden en effecten op speciale nieuwkomersscholen en op reguliere scholen. Daaruit kwamen wel verschillen, maar die waren niet alleen p...

De onderbouw van basisschool Frankendael heeft na een interne scholing over technisch lezen een aanpak ontwikkeld voor een succesvolle leesstart. In dit artikel vertellen drie leerkrachten waar deze aanpak op is gebaseerd, hoe het werkt en wat de positieve effecten zijn.

Vanuit zijn ervaring als ICT-docent vertelt Rik Santegoets in dit interview met Monica Koster en Lucienne Rijks hoe leraren AI functioneel kunnen inzetten om hun (meertalige) leerlingen te ondersteunen met hun taal- en leesontwikkeling. Hij bespreekt meerdere programma’s waarbij hij heel veel praktische tips deelt.

Net als in Nederland wordt in het basisonderwijs in Vlaanderen geworsteld met het vormgeven van effectief schrijfonderwijs. Met expliciete aandacht voor schrijfstrategieën en het modelleren hiervan willen de onderzoekers van het project SOS Schrijven op School helder krijgen wat werkt. In dit artikel delen zij hun b...

Een internationale stage of studiereis biedt vierdejaars pabostudenten van Hogeschool de Kempel de kans om hun klaslokaal tijdelijk te verruilen voor een leeromgeving over de grens. Deze buitenlandse ervaringen vormen vaak een van de hoogtepunten van hun opleiding, waarin onderwijs en cultuur hand in hand gaan. In d...

Met nieuwe wettelijke kaders voor het basisonderwijs, verandert ook het onderwijs op de pabo. Joanneke Prenger vroeg twee pabo-docenten Nederlands en twee van hun studenten hoe de actualisatie nu al hun

taalonderwijs beïnvloedt en welke kansen zij zien voor de toekomst.

Schrijven heeft in de nieuwe conceptkerndoelen Nederlands een prominente plaats gekregen, met schrijven om te leren als zelfstandig kerndoel. Van scholen wordt gevraagd dat zij de taalontwikkeling van de leerling in alle leergebieden stimuleren. Hoe je schrijfonderwijs en vakinhoud aan elkaar kunt verbinden zodat ze...

promoveerde op 2 februari 2024 aan de Universiteit van Amsterdam op haar onderzoek naar creatief schrijven in het voortgezet onderwijs. 

Alhoewel het aanbod podcasts voor kinderen in Nederland niet heel groot is, zijn er toch een paar echte parels te vinden. Op de website kinderpodcasts.nl staat een mooie selectie. Zijn deze parels ook in te zetten in ons onderwijs? En hoe kun je dat doen? In dit artikel  lees je wat er bekend is over podcasts in het...

Op de basisschool moeten leerlingen enig inzicht opdoen in taal: hoe zit taal in elkaar, hoe verandert taal en hoe kun je reflecteren op

taalgebruik? Om deze taalbeschouwingsvaardigheden te ontwikkelen, is grammaticaonderwijs onontbeerlijk, maar dan niet op de traditionele

manier. Jimmy van Rijt en Peter de Swart ...

promoveerde op 2 februari 2024 aan de Universiteit van Amsterdam op haar onderzoek naar creatief schrijven in het voortgezet onderwijs.

In deze editie:

• Onze redacteur is enthousiast over...
• Thema's en Taal, handboek voor leerkrachten van Bea Pompert.
• Samen in één wereld: kindertekst van Haya over haar reis van Saudi-Arabië naar Nederland.

Lieke Holdinga promoveerde op 17 november 2023 aan de Universiteit van Amsterdam met haar onderzoek naar effectieve benaderingen om leerlingen goede teksten te leren schrijven binnen elk vak.