Welkom

Hier worden drie nieuwe uitgaven gesignaleerd: Hoeveel talen spreek jij?, Lees! Een oproep tot een leesoffensief, Literaire gesprekken in de klas.

Van den Branden benoemt drie uitdagingen voor het taalonderwijs in de basisschool:
1. Actualiseer het curriculum en baseer doelen en inhouden op wat kinderen in de 21e eeuw met taal moeten kunnen doen. 2. Baseer de didactiek op wat wetenschappers in de 21e eeuw weten over krachtig taalonderwijs en maak je taalonderw...

Lilian Marijnissen is fractievoorzitter van de SP in de Tweede Kamer. Zij werd door het wekelijkse radioprogramma De Taalstaat uitgeroepen Taalstaatmeester 2018, vanwege haar heldere taalgebruik. Dit was aanleiding om eens na te gaan welke invloeden dat taalgebruik hadden geholpen.

In het schooljaar 2016-2017 is in opdracht van de Onderwijsinspectie een peilingsonderzoek naar mondelinge taalvaardigheid uitgevoerd. Dit onderzoek richtte zich op de vaardigheden spreken, luisteren en gesprek voeren, zoals die in de referentieniveaus 1F en 2F zijn beschreven. Het aantal leerlingen dat 2F haalt is ...

De auteur werkt als ouder op school mee om verteltassen te maken. Zo’n tas bevat een boek en allerlei materialen die aansluiten bij het verhaal en is versiert op een daarbij passende wijze. Zij vertelt hoe haar kinderen thuis met zo’n tas aan het werk gaan.

De auteurs beschrijven wat bekend is over effectieve schrijfaanpakken en spitsen dit toe op wat leraren hiervan in hun praktijk bruikbaar vinden. Dit vertalen zij vervolgens naar stelonderwijs op de pabo. Door de schrijftaak persoonlijk en betekenisvol te maken en leerlingen kunnen samenwerken, blijkt dat de kwalite...

De auteur beschrijft haar band met een leerlinge van wie de moeder al is overleden en die haar nu ziet als een rolmodel bij haar groei naar tiener.

Onderzoeks- en uitprobeeropdrachten voor leerlingen over reclametaal, beroepsaanduidingen voor mannen en vrouwen, en het ontwerpen en toepassen van vormen van geheimtaal.

De auteur beschrijft haar eerste contact met een nieuwe leerling op een Vlaamse school, afkomstig uit Colombia, die nog geen Nederlands/Vlaams spreekt, maar Spaans.

Tien procent van de leerlingen dreigt als laaggeletterde van school te komen. Dit kun je als team voorkomen door doelgericht het taalgebruik te stimuleren vanaf leerjaar 1, o.m. door een actieve inzet van prentenboeken. Rond die prentenboeken kunnen dan activiteiten en voorwerpen ingezet worden die het verhaal tot l...

Op basisschool De Poolster uit Nieuw Roden gaat groep 8 opera De Mikado opvoeren. Dat vraagt veel leeswerk, maar met dat doel voor ogen blijkt dit herhaald en met verschillende intonaties lezen van de rollen een prettige uitdaging.

Eline Prijs deed onderzoek in tweetalig primair onderwijs (Nederlands en Engels) naar de verschillen in taalgebruik tussen leerlingen met Nederlands als thuistaal en NT2-leerlingen. Hieruit bleek dat de beide groepen niet significant verschilden bij het vertellen van een verhaaltje in het Nederlands, maar dat de NT2...

Femke van der Wilt promoveerde aan de VU op de rol van communicatieve taalvaardigheid bij sociale afwijzing. Leidt een lager niveau van taalvaardigheid eerder tot sociale afwijzing dan bij kinderen die dit lagere niveau niet hebben? In de literatuur is vrijwel alleen de woordenschat onderzocht. Daarom onderzocht zij...

3000 kinderen kregen een kennismakingsles Nederlandse Gebarentaal, een van onze inheemse talen. Het enthousiasme van leerlingen en leraren kwam door nieuwsgierigheid en het besef dat deze vaardigheid bijdraagt aan een meer inclusieve samenleving. Hoe jonger je een taal leert, hoe minder moeite dat kost en het werkt ...

In dit derde portret van een ontwikkelschool van Curriculum.nu voor het leergebied Nederlands lezen we hoe het bespreken van de tussenproducten in het team, met een groepje ouders en met leerlingen informatie en bewustwording oplevert. Ouders en leerlingen hebben verschillende voorkeuren. Het team komt ook in bewegi...

De dissertatie van de auteur over het effect van Total Physical Response (TPR) beschrijft dat de verschillende aanpakken geen effect hadden op het resultaat op woordenschattoetsen. Wel bleek het apart nemen van de betreffende kleuters voor woordenschatuitbreiding en hen dan alle aandacht geven effectief. Een laptop ...

Naar aanleiding van de publicatie van de zg. Grote Opdrachten van de ontwikkelgroep Nederlands van Curriculum.nu beschrijft Marc van Oostendorp wat hem in deze teksten opvalt. Zijn motto is daarbij dat je moedertaal leren nooit ophoudt en dat het daarom belangrijk is om leerlingen niet alleen te trainen in hun taalv...

Dit artikel beschrijft hoe de succesvolle illustratrice Annet Schaap ertoe gekomen is om zelf een boek te schrijven: het meermalen bekroonde boek Lampje.

Vaak hangt de betekenis van woorden af van wie zo’n woord gebruikt en in welke context. Daarmee is kennis van woorden verbonden met taalbeschouwen en zelfs met filosoferen. Dat klinkt misschien heel moeilijk en theoretisch, maar het kan al met kleuters laat Dolf Janson in dit artikel zien.

Het voorleesproject in de gevangenis van Dordrecht, waarbij gedetineerde vaders hun kind(eren) mogen voorlezen, blijkt een succes voor beiden.

Nederland is rijk aan talige en culturele diversiteit maar toch blijft de hoofdtaal van het curriculum het Nederlands. Andere talen, zoals migranten- of streektalen spelen een kleinere (of geen) rol in het onderwijs. In dit artikel worden de achtergronden en bedoelingen besproken van recent gestarte projecten vanuit...

Column leraar: over de ervaringen met het leerlingen laten opstellen van een rapport over hun leraar.

Suggesties om onderzoekende taalactiviteiten te laten doen door en met de leerlingen.

Column taalexpert over het effect van een betekenisvolle creatieve schrijfopdracht.

De verhalen van kleuters zijn niet altijd goed te volgen en lang niet allemaal vertellen ze uit zichzelf en met gemak. Ze zijn soms verlegen, onzeker, beheersen de taal onvoldoende of hebben last van een combinatie daarvan. Maar álle kleuters hebben iets te vertellen, laten Hieke van Til en Marian Bruggink in dit ar...

Aan de hand van een fotoverslag wordt duidelijk hoe Marit van der Meulen, die werkt op RKB De Regenboog in Zoetermeer (groep 6), vorig schooljaar met groep 5 is gestart met themagericht taalonderwijs. Zij deed dit vanuit de behoefte aan zinvol, motiverend en effectief taalonderwijs. Op De Regenboog zitten veel ander...

Harry Stokhof promoveerde juni 2018 aan de Open Universiteit op het proefschrift: “How to guide effective student questioning?” een onderzoek naar de begeleiding van vraaggestuurd onderwijs.
Leraren hebben hiervoor een flexibele ondersteuning nodig, die enerzijds structuur geeft om voorkennis te verkennen, leervrage...

Nicole Swart is in december 2018 gepromoveerd aan de Radboud Universiteit. Zij onderzocht de rol van woordenschat bij het begrijpen van teksten in de midden- en bovenbouw van het basisonderwijs. Daarbij heeft zij ook gekeken naar de invloed van cognitieve factoren op de ontwikkeling van begrijpend lezen. Een focus o...

Andere teksten maken je leesonderwijs betekenisvol, want teksten in schoolboeken zijn dikwijls tamelijk arm: weinig variatie in woorden, slechte verbanden tussen zinnen, compact en vol school- en vaktaal. Vaak zijn die tekstjes precies afgestemd op de vragen die altijd bij zo’n tekst moeten worden beantwoord. In dit...

Vanuit recente inzichten uit de literatuur heeft SLO in samenwerking met leraren een aantal lesactiviteiten ontwikkeld waarin meertaligheid centraal staat. De eerste lesactiviteit is al gratis te downloaden. Eind januari vind je ze allemaal op het vakportaal Nederlands van SLO: nederlands.slo.nl.

Een portret van een ontwikkelschool die via Curriculum.nu bezig is met het leergebied Nederlands: hoe ziet hun taalonderwijs er nu uit? Waarom doen ze mee aan en waar hopen ze op? Waar wij afgelopen jaren op De Regenboog mee bezig zijn geweest is de zogenaamde ‘sjablonen-didactiek’. Sjablonen vormen een uitgangspun...